سنگ شکن فکی به نوعی ماشین گفته می‌شود که از آن در جهت خرد کردن سنگ‌ها استفاده می‌کنند، اما سنگ‌ها در مقابله با خرد شدن، واکنش‌های متفاوتی دارند، یعنی برخی از آنها به راحتی خرد شده، اما برخی دیگر کاملاً به پودر تبدیل می‌شوند و در نهایت برخی از آنها بسیار مقاوم هستند.
این نوع سنگ شکن توانایی دارد تا سنگ‌های بزرگی که ابعاد بیشتر از ۴۰ سانتی‌متر دارند را با اعمال فشار بین دو صفحه یا شانه فک، خرد کند. این سنگ‌شکن‌ها به دلیل برخورد کردن دائمی با انواع سنگ‌های درشت که ورودی محسوب می‌شوند، همواره در معرض فرسایش قرار می‌گیرند. بنابراین معمولاً از جنس فولاد منگنزدار ساخته می‌شوند و مقاومت بالایی در برابر این مشکل دارند.
این دستگاه، ظرفیتی برابر با ۶ هزار تن در هر ساعت دارد و زاویه بین دو فک در این نوع از دستگاه‌ها بین ۲۶ تا ۲۷ درجه است. اندازه و مدل انواع سنگ شکن فکی نیز با توجه به ابعاد دهانه آن مشخص می‌شود، مثلاً اگر مدل این دستگاه سنگ شکن ۱۰۰ در ۲۰۰ باشد، یعنی این که قسمت دهانه ورودی به ابعاد ۱۰۰ در ۲۰۰ سانتی‌متر دارد.
انواع سنگ شکن فکی
سنگ شکن فکی که از رایج ترین و پرکاربردترین سنگ شکن ها است، به دو صورت تک بازویی دو بازویی ساخته شده:
سنگ شکن فکی تک بازویی
در این نوع از سنگ شکن ها فک متحرک آن با سرعت بسیار کمی در چهار جهت مخالف بالا، پایین، جلو و عقب حرکت می‌کند. فشاری که در این سنگ شکن به سنگ‌ها وارد می‌شود، کمتر است و دهانه ورودی آنها نیز کوچکتر بوده، به همین دلیل برای خرد کردن سنگ‌های سخت مناسب است. دستگاه سنگ شکن فکی، تک بازویی در مقایسه با نوع دو بازویی سبک‌تر، ساده‌تر و ارزان‌تر بوده، اما جهت سنگ‌های ساینده و بسیار سخت هیچ صرفه اقتصادی ندارد.
سنگ شکن فکی جفت بازویی
در این نوع از سنگ شکن‌ها، حرکت فک متحرک فقط در دو جهت جلو و عقب بوده، اما فشار بین فک‌ها بیشتر از نوع تک بازویی است. دهانه ورودی آنها بزرگتر بوده و برای خرد کردن سنگ‌های بسیار سخت به کار گرفته می‌شوند. البته در مقایسه با نوع تک بازویی وزن سنگین‌تری دارند و استفاده از آنها هزینه‌های بیشتری نیز در بر دارد.
البته در دسته‌بندی دیگری این سنگ شکن را طبق اندازه آنها طبقه‌بندی می‌کنند که البته هنگام خرید به این نوع طبقه‌بندی باید توجه کنید تا بتوانید سنگ شکنی را بخرید که متناسب با وزن و اندازه سنگ‌های مورد نظر شما باشد.
اجزای مختلف سنگ شکن فکی
این سنگ شکن نیز مانند هر نوع تجهیزات و دستگاه‌های صنعتی از بخش‌های مختلفی تشکیل شده است که این بخش‌ها هماهنگ با یکدیگر در جهت خرد کردن سنگ استفاده می‌شوند. مهمترین قسمت‌های یک سنگ شکن فکی عبارتند از:
- گلوگاه خروجی بار
- بدنه
- فک ثابت
- دهانه ورودی بار
- فک متحرک
- شافت پولی
- توگل
- فنر پشت توگل
نحوه کار سنگ شکن فکی
سنگ شکن فکی از لحاظ نحوه حرکت فک‌ها نسبت به هم به چند نوع متمایز می‌شوند:
- بالا ثابت (blake)
- پایین ثابت (dodge)
- وسط ثابت (universal)
نیروی محرکه الکتروموتور از طریق تسمه به چرخ لنگر (Flywheel) منتقل شده و باعث می‌گردد که شانه فک متحرک با حرکت تناوبی به سمت شانه فک ثابت حرکت نموده و در این فرایند سنگ‌ها خرد می‌شوند، سپس فک متحرک از طریق چرخش شفت لنگدار و کشش میله عصایی، از فک ثابت فاصله گرفته و در نهایت سنگ‌های خرد شده، تخلیه می‌گردد. در ساخت، قطعات فک شامل: پیچ و مهره ماردون ، پیچ‌های یاتاقان، پیچ‌های مهار شانه فک و عصایی از فولاد خاص استفاده گردیده تا در بارگذاری‌های سنگین، عمر بالایی داشته باشند.
بغل بند سنگ شکن فکی از فولاد ضد سایش ST52 استفاده می‌شود که نسبت به بغل بندهای معمولی، دارای مقاومت و طول عمر بیشتری است. توگل این دستگاه به صورت ریخته‌گری از فولاد کربنی بوده و از توگل‌های آهنگری شده در آن استفاده نمیگردد. سایز فک به وسیله ابعاد از مستطیل دهانه بالای آن تعیین گردیده و خردایش در میان فک ها، با تحت فشار قرار دادن و ضربه زدن به سنگ‌ها انجام می‌شود.
کاربرد سنگ شکن فکی
سنگ شکن فکی برای خردایش سنگ‌های بزرگ (تا ۴۰ سانتی متر مربع) کاربرد دارد. در ابتدای خط خردایش سنگ‌های معدنی یا تولید شن و ماسه به منظور خرد کردن سنگ‌های بزرگ و تهیه خوراک ماشین آلات دیگر در ادامه خط، یک سنگ شکن فکی قرار می‌گیرد. اندازه این دستگاه متناسب با مقیاس سنگ ورودی تعیین می‌شود. معمولا کاربرد آن در معدن‌های با سنگ‌های بسیار سخت است، مانند بستر رودخانه‌ها.
خردایش سنگ‌های معدنی در ابتدای خط یا تولید شن و ماسه به منظور خرد کردن سنگ‌های بزرگ و تهیه خوراک ماشین آلات دیگر در ادامه خط و کاربرد دیگر آن در معدن‌های با سنگ‌های بسیار سخت، مانند بستر رودخانه‌ها جزء کاربردهای سنگ شکن فکی در نظر گرفته می‌شود.
این سنگ‌شکن‌ها به دلیل قرار گرفتن در معرض سایش به گونه‌ای خاص طراحی شده؛ همچنین جنس فطعات تحت تماس با سنگ را در این دستگاه از فولادهای با کیفیت بوده که از جمله آنها فولاد منگنزی و فولاد منگنزی مولیبدن‌دار است. این امر باعث افزایش عمر قطعات و کاهش استهلاک ناشی از کارکرد دستگاه می‌شود. این دستگاه دارای دو صفحه (فک) صاف یا موجدار که یک فک ثابت و یک فک متحرک است و سنگ‌ها توسط نیروهای فشاری یا برشی بین دو فک، فشرده و خرد می‌شود.
ویژگی‌ها
به طور معمول، بخش‌های مهم سنگ‌شکن فکی، مثل شانه و بغل‌بند که ممکن است تحت سایش قرار بگیرند، از جنس فولاد منگنزی ساخته می‌شوند. ساختمان مقاوم و مستحکم آن موجب بهره‌روی بیشتر آن شده است. دهانه خروجی این دستگاه را می‌توان تنظیم کرد. با استفاده از سیستم روغن کاری این دستگاه، راندمان آن افزایش پیدا کرده و در نتیجه هزینه نگهداری از آن به مراتب کمتر خواهد شد.
در صورت بروز اشکال در قطعات، امکان تعویض سریع آنها با نصب قطعات یدکی سنگ شکن فکی وجود دارد. به همین دلیل، قرارگیری آن در ابتدای خط تولید برای استخراج سنگ از دل کوه، نقش زیادی در کیفیت ماسه و شن تولیدی دارد. با استفاده از نیروی فشاری و برشی، عمل خردایش سنگ‌ها با استفاده از سنگ‌شکن فکی صورت می‌گیرد.
- قدرت و ظرفیت بالا در خردایش سنگ‌ها
- شانه فک ، بغل بندها و دیگر قطعات سایشی ساخته شده از جنس فولاد منگنزی
- ساختمان مستحکم و مقاومت بالا
- یک دست بودن بار خروجی
- قابلیت تنظیم دهانه خروجی
- طراحی زیبا و عملکرد مطمئن
- تعویض سریع و آسان قطعات یدکی
- راندمان بالا و کاهش هزینه نگهداری با داشتن سیستم روغن کاری
یکی دیگر از ویژگی‌های سنگ‌شکن فکی، بهره‌مندی از فک ثابت و متحرک است. یک شافت خارج از مرکز که به موتور سنگ‌شکن متصل است، موجب حرکت فک متحرک می‌شود. نیروی فشاری، ضربه‌ای یا برشی با حرکت فک، موجب خردایش سنگ شده و بین دو فک در قسمت بالایی و پایینی، یک فاصله وجود دارد که به ترتیب دهانه و گلوگاه نامیده می‌شود. قدرت بالا یکی دیگر از ویژگی‌های این دستگاه است. همچنین ظرفیت بالای آن در خردایش سنگ می‌تواند به عنوان یک مزیت برای آن در نظر گرفته شود.
جمع بندی
همانطور که گفتیم که سنگ شکن فکی به دو صورت تک بازویی و دو بازویی وجود دارد که هر کدام از آنها مزایا و کاربردهای ویژه‌ای دارند و جهت استفاده سنگ شکنی در مواقع مختلف کاربرد دارند. این دستگاه را بر اساس اندازه آنها نیز طبقه‌بندی می‌کنند که متناسب در جهت خرد و آسیاب کردن سنگ با ابعاد و درجه سختی، متفاوت هستند.
